Toegankelijkheid in historisch perspectief

Ik heb me onlangs weer heerlijk ondergedompeld in het archief van Groningen. Geschiedenis is zeg maar, echt mijn ding. Voor mijn historische roman zoek ik heel graag uit hoe het er vroeger echt aan toe ging. En om precies te zijn in Groningen ruim honderd jaar geleden. Bijvoorbeeld wat de mensen toen aten. In die periode begon men pas met warm eten tussen de middag zodat de dienstmeisjes om vijf uur naar huis konden, dat was goedkoper. Dat soort achtergrondinformatie gebruik ik dan weer in mijn boek.

Door in de geschiedenis te duiken, leer je ook waarom bepaalde gewoontes en gedragingen ook voortduren in de huidige maatschappij. Ik schreef er een artikel over in Support Magazine: waarom we ons schamen voor een hulpmiddel. De hele grondslag hiervan ligt in de geschiedenis. Het was vroeger, zacht gezegd, tamelijk onhandig om gehandicapt en/of chronisch ziek te zijn. Dit betekende immers dat je niet mee kon doen en zodoende financieel afhankelijk was. Het laten zien van je beperking door middel van een hulpmiddel zorgde voor gevoelens van afkeer en medelijden. En dat terwijl een hulpmiddel je zoveel vrijheid kan geven en er juist voor kan zorgen dat je mee kan doen en niet meer afhankelijk hoeft te zijn.

Een prachtig voorbeeld vond ik in een aantekening over de armenbedeling. Het gaat over de weduwe Perdon, die hulpbehoevend is. ‘Zij ligt veelal te bed en wordt met mooi weer wel in een invalidenwagentje naar buiten geschoven’. Zij heeft hulp in huis die door de armenzorg wordt betaald. Verder ‘staat zij goed bekend’. Dat laatste is natuurlijk wel belangrijk als je afhankelijk bent. Want als dat niet zo is, dan is het nog maar de vraag of je hulp krijgt.

Deze houding van je ‘netjes naar je hulpverleners moeten opstellen’ zie je niet meer zo openlijk, maar suddert wel door in de onderlagen van onze samenleving. Ik stel voor dat iedereen zich af en toe omwentelt in een archief en tot zich door laat dringen dat huidige opvattingen best heel ouderwets zijn. En dat we in gaan zien dat juist mensen die op bijvoorbeeld medisch vlak het een en ander hebben meegemaakt, een berg aan kennis en ervaring met zich meebrengen.